voorbij

Die stukjes van deze week, over ontwerpgeschiedenis, die schreef ik, omdat ik na de zomervakantie aan werktuigbouwers zal gaan lesgeven over vormgeving. En op mijn verzoek hoort bij dat vak ook techniek- en designgeschiedenis. Het ontwikkelteam van het vak, dat ik dus ga doceren, bedacht dat het onderdeel techniek- en designgeschiedenis het beste vormgegeven zou kunnen worden met zelfgemaakte filmpjes over dat onderwerp, waarin steeds in vijf minuten twintig jaar twintigste eeuw behandeld wordt.

Dus ik dacht: kom, laat ik die filmpjes eens gaan maken. Ik hou van filmpjes maken, en ik fris er meteen mijn beeld van de geschiedenis mee op. Zodoende kwam ik er bijvoorbeeld achter dat er al twee keer twinig jaar verstreken is sinds de jaren zeventig voorbij zijn. En dat is ongeveer de laatste periode waarover ik iets zinnigs te zeggen heb. Maar sinds gisteren en eergisteren begin ik ook een beeld te krijgen van de laatste veertig jaar. Belangrijkste beeld is, dat het voorbij is.

Ik meen me te herinneren dat het geschiedenisboek dat wij op de middelbare school gebruikten geschreven was door Jan Romein, die, als marxist, altijd economische verklaringen zocht voor voorvallen in de geschiedenis. Ik ben ook geneigd om dat bij designgeschiedenis te doen. En door die clusters van twintig jaar zag ik opeens de twintigste eeuw geworsteld heeft om de idealen van de Franse Revolutie vorm te geven. Bloeitijd van het broederschapsideaal: vlakvoor de Blitzkrieg in 1939. Bloeitijd van het gelijkheidsideaal: bij de communistische overwinning in Indochina in 1975. Bloeitijd van het vrijheidideaal: vlak voor de aanslag op de Twin Towers in New York in 2001. Sindsdien weet niemand meer hoe het verder moet.